Dr. Alok kadam

  दृश्यमान प्रकाश  (Visible light) ( भाग १)  आपण भौतिक शास्त्र (physics) आणि जीवशास्त्र (biology) यांच्या एकत्रित दृष्टीने "दृश्यमान प्रकाश" याला दोन भागात समजून घेणार आहोत. यात "प्रकाश" किरण चे स्वरूप कसे आहे आणि आपले डोळे  त्याला कसे पाहतात ,हे पाहूया..

  भौतिकशास्त्र (फिजिक्स) हे आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे.. काही दिवसापूर्वी मी "क्वांटम फिजिक्स" वर माहिती लिहिली होती , तो लेख आपण वाचला असेलच.  "क्वांटम फिजिक्स" समजून घेताना आपण एक गोष्ट विसरता कामा नये, की "भौतिकशास्त्र" देखील एक सत्य आहे.. भौतिकशास्त्र  हे आपल्या जीवनाचा भाग आहे. क्वांटम फिजिक्स" हे जरी भौतिकशास्त्र पेक्षा वेगळे असले किंवा त्यांचे सिद्धांत वेगळे असले तरी ,ते मूळ "भौतिकशास्त्र" चाच भाग आहे..  फक्त फरक इतकाच आहे की , "भौतिकशास्त्र" हे स्थूल वस्तूवर लागू होते आणि  "क्वांटम फिजिक्स"  हा इलेक्ट्रॉन प्रोटॉन आणि त्याहून अतिसूक्ष्म कणाचा अभ्यास आहे व त्याचे नियम त्यावर लागू होतात..."क्वांटम फिजिक्स" मध्ये आपण पदार्थ चे सूक्ष्म स्वरूप हे "लहरी" आहेत, हे जाणून घेतले.. पण  आपण स्वतः स्थूल किंवा भौतिक जगात जगतो, म्हणून आपल्याला "भौतिकशास्त्र" चे नियम लागू होतात.  "क्वांटम फिजिक्स" नुसार कोणतीही वस्तू ही "पदार्थ " आणि "लहरी" या दोन्ही अवस्था मध्ये एका...

 क्वांटम फिजिक्स" - एक अद्भुत शास्त्र "क्वांटम फिजिक्स" मध्ये गेल्या काही दशकात प्रगत देशामध्ये खूप संशोधन झाले आहे. आपण शाळा कॉलेज मध्ये शिकलेल्या "भौतिकशास्त्र" पेक्षा "क्वांटम फिजिक्स" हे खूप वेगळे आहे. भौतिकशास्त्र मध्ये जे काही नियम लागू होतात, ते "क्वांटम फिजिक्स" च्या दुनियेत लागू होत नाही.. भौतिकशास्त्र हे स्थूल पदार्थवर आधारित आहे. स्थूल पदार्थ मग ते लहान पदार्थ असो की अगदी "महाकाय तारे", किंवा "ब्लॅक होल" असो ; भौतिकशास्त्र चे नियम त्यांना लागू होतात. सर न्यूटन यांचे गतिविषयक नियम आणि गुरुत्वाकर्षण चा नियम हे स्थूल पदार्थला लागू होतात. कोणतीही वस्तू जमिनीवर का पडते ? तर पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण हे त्याच कारण हे सर्वांना माहीतच आहे. पृथ्वीवर वस्तू पडताना किती बल लागू होईल हे त्या वस्तूच्या वस्तुमान आणि त्या वस्तूचे पृथ्वीपासून चे अंतर यावर अवलंबून असते. हा नियम ब्रम्हांडात सर्वत्र लागू होतो. कोणत्याही खगोलीय वस्तूचे एक विशिष्ट गुरुत्व असते. ब्लॅकहोल चे गुरुत्व हे इतके जास्त असते की ते प्रकाशकिरण ला देखील आपल्याकडे ...

  वेळ (time) हे ब्रम्हांडमध्ये समान नाही...(Time dilation theory)  आपल्याला माहीत की जगात "वेळ" ही एक अशी गोष्ट आहे, जी "एकमार्गी" असते.  "भूतकाळ ते भविष्यकाळ " असा वेळचा एकमार्गी प्रवास असतो. मात्र,ही वेळ अनंत पसरलेल्या ब्रम्हांडात "समान" नाही.. पृथ्वीवर जो "वेळ" चालला आहे, तोच "वेळ" दुसऱ्या दीर्घिका (galaxy) मध्ये इतर ग्रहावर देखील चालला आहे, असे जर तुम्हाला वाटत असेल तर तुम्ही चुकीचे आहात.  यासाठीच आपल्याला आइन्स्टाईन यांची "स्पेशल थियरी ऑफ रेलेटीविटी" मधील "टाइम डायलेशन " हा सिद्धांत समजून घ्यावा लागेल... ही खूप किचकट संकल्पना आहे. मी तुम्हाला समजेल अशा भाषेत सोपे करुन सांगण्याचा प्रयत्न करणार आहे..  "भौतिकशास्त्र " वर पूर्वी "सर न्यूटन" यांचा प्रभाव होता. त्यांच्या दृष्टीने "वेळ" ही जगात समान (constant) असणार ,असे मानले जात होते.अल्बर्ट आईन्स्टाईन यांनी 1907 मध्ये "टाइम डायलेशन" हा सिद्धांत मांडला .या सिद्धान्तमुळे भौतिकशास्त्र चे दुनियेत खूप मोठा गोंधळ निर्माण झ...